رضا ارحام صدر
- توضیحات
- دسته: مشاهیر اصفهان
رضا ارحام صدر (زاده ۱۲ اردیبهشت ۱۳۰۲ در محله پاقلعه اصفهان - مرگ در ۲۴ آذر ۱۳۸۷)، بنیانگذار مکتب کمدی انتقادی در تئاتر ایران بود که بعدها به مکتب تئاتر اصفهان نیز مشهور شد.
او فعالیت هنری خود را از سال ۱۳۲۶ با بازی در تئاتر آغاز کرده وی موسس «گروه هنری ارحام صدر» در سال ۱۳۴۳ بودهاست.
وی به «شکرپاره اصفهان» معروف بود. فیلم ویدیویی درسا که در سال ۱۳۸۴ توسط محسن دامادی ساخته شد، آخرین حضور او در جلوی دوربین بود.
زندگی
ارحام صدر تحصیلات ابتدایی را در اصفهان گذراند و سپس وارد کالج انگلیسی این شهر شد. این کالج بعدها تبدیل به دبیرستان ادب گردید. پس از پایان تحصیلات فنی به خوزستان رفت و پس از یادگیری مهارتهای فنی در آنجا مشغول به کار گردید. در آن زمان در شرایطی که خود را برای ادامه تحصیل در انگلستان آماده میکرد به دلیل بیماری مزمن مالاریا از ادامه فعالیت در خوزستان بازماند و به اصفهان مراجعت نمود و دیپلم بازرگانی را از دبیرستان ادب و دیپلم ادبی را از دبیرستان صارمیه دریافت نمود. وی در سال ۱۳۲۶ به استخدام بیمه ایران در آمد و به طور همزمان مدرک کارشناسی را در رشته فلسفه و امور تربیتی از دانشکده ادبیات دانشگاه اصفهان دریافت نمود.
وی برای اولین بار در دوران دبیرستان روی صحنه رفت. در جشن سالانه دبیرستان ادب معمولاً سه شب نمایش برای معلمان و والدین و بزرگان شهر اجرا میگردید ولی در زمان حضور ارحام صدر به دلیل استقبال از آن نمایش که رفیق ناجنس نام داشت، تا هفت شب بلیط فروخته شد.
در سال ۱۳۲۷ ناصر فرهمند اولین تئاتر حرفهای را در اصفهان تاسیس نمود و از ارحام صدر برای همکاری دعوت نمود. این تئاتر در دروازه دولت اصفهان و ساختمانی که هم اکنون تبدیل به شهرداری شدهاست قرار داشت. تمام تلاش وی آن بود که نمایش کمدی از حالت فکاهی محض خارج و با انتقاد از مسائل سیاسی و اجتماعی بپردازد.
پس از مدتی با سرمایهگذاری علی صدری (پسر عموی ارحام صدر) گروه تئاتر سپاهان شکل گرفت ولیکن پس از مدتی ناصر فرهمند همراه گروهی از بازیگران از این گروه جدا شده گروه تئاتر اصفهان را شکل دادند. ارحام صدر به همراه نصرتالله وحدت در گروه سپاهان ماند و با افزوده شدن بازیگران زن به این مجموعه فعالیت گروه به اوج رسید.
پس از مدتی ارحام صدر از این گروه جدا شد و مدیران تئاتر سپاهان سعی کردند همایون و جهانگیر فروهر را جانشین وی نمایند. وی پس از مدتی گروه نمایشی ارحام را در محل سینما پارس (مولن روژ) واقع در محله ارامنه اصفهان (جلفا) پایهگذاری کرد.
شبنشینی در جهنم در سال ۱۳۳۶ اولین حضور ارحام صدر در سینما بود. روزی که مهدی میثاقیه برای تماشای نمایش وادنگ به اصفهان آمده بود نسخهای از سناریو را از ارحام صدر گرفت که بعدها تبدیل به فیلم شب نشینی در جهنم گردید. در این فیلم ابتدا قرار بود ارحام صدر در نقش حاج جبار ظاهر شود ولی به دلیل ضعف هنر گریم در آن زمان، نقش نوکر حاج جبار را بر عهده گرفت. ارحام صدر در مجموع در هفده فیلم سینمایی و سه مجموعه تلویزیونی بازی کرد.
ساخت هتل عباسی توسط بیمه ایران در زمانی که ارحام صدر مدیر عامل بیمه ایران در استان اصفهان بود محقق شد. ارحام صدر در این باره میگوید: «من آن زمان مدیر بیمه ایران بودم، سرمایه ساخت این هتل سودی بود که بعد از مدتی در بیمه ایران جمع شده بود و قرار بود به مرکز منتقل شود اما من اعتقاد داشتم این پول مردم اصفهان است و بایستی صرف خود شهر شود.»
وی تا پایان عمر در اصفهان زندگی کرد و در سال ۱۳۸۷ در اصفهان فوت کرد و در قطعه نام آوران باغ رضوان به خاک سپرده شد. وی میگوید روزی مقامات دولتی خواستند که مرا به فعالیت هنری در تهران وادار نمایند (از طریق انتقال محل خدمت در بیمه ایران) که در پاسخ شان گفتم:بعد از انقلاب اسلامی، تئاتر در اصفهان تعطیل شد و پس از احیا تئاتر نیز ارحام صدر تا پایان عمر ممنوعالتصویر بود و تنها در اواخر عمر از وی برای شرکت در سریال کوچه اقاقیا دعوت به عمل آمد که به دلیل بیماری آن را نپذیرفت.
هر موقع توانستید منارجنبان اصفهان را از کف ببرید و در لالهزار کار بگذارید ارحام راهم میتوانید به آنجا ببرید.
شجاع اصفهانی
- توضیحات
- دسته: مشاهیر اصفهان
حاجی شجاع بن استاد قاسم اصفهانی از معماران قرن یازدهم و از معماران برجسته دوره پایانی صفویه می باشد آثار وی یکی حیاط گوشه جنوب غربی مسجد امام اصفهان است که به امر شاه سلیمان صفوی به تاریخ ۱۰۷۸ بنای آنرا به پایان رسانیده است. و کتبه آن به خط زیبای محمدضا امامی است.
نام اثر
مسجد امام اصفهان: در جنوب میدان امام یا شاه سابق از زمان شاه عباس اول. در سال ۱۰۲۱ تا ۱۰۴۱ ساخته شده از لحاظ معماری و کاشیکاری و حجاری و عظمت گنبد و منارههای بلند آن از شاهکارهای قرن یازدهم هجری به شمار میرود.
حیاط گوشهٔ جنوب غربی مسجد شاه اصفهان که به امر شاهسلیمان صفوی به تاریخ ۱۰۷۸ق بنای آن به پایان رسیده و کتیبهٔ آن به خط محمدرضا امامی است؛ بنای "مصلی" در امتداد خیابان مشهد که تاریخ بنای آن ، سال ۱۰۸۷ق و کتیبهٔ آن به خط محمدحسین بن عنایتالله است؛ کاشیکاری سر در مدرسهٔ سلیمانیه در اصفهان ، با رقم: "عمل فقیر شجاع بن مرحوم استاد قاسم بناء اصفهانی".
وحید دستگردی
- توضیحات
- دسته: مشاهیر اصفهان
وحید دستگردی (۱۲۵۸–۱۳۲۱)، محمدحسن متخلص به وحید و معروف به وحید دستگردی یکی از شاعران و سخنوران اواخر سده نوزدهم و اوایل سده بیستم ایران است.
وحید دستگردی در ۱۲۹۸ هجری قمری برابر با ۱۲۵۸خورشیدی در روستای دستگرد اصفهان متولد شد. تحصیلات مقدماتی را در زادگاهش فراگرفت و در پانزده سالگی به اصفهان رفت و در مدرسه میرزا حسن علوم ادبی و علوم دینی را آموخت. در آغاز نهضت مشروطیت به جرگه آزادیخواهان پیوست و شعرهای و مقاله هایی در این زمینه در روزنامههای اصفهان منتشر می کرد. دستگردی در آغاز جنگ بینالملل اول، روزنامهٔ درفش کاویان را در اصفهان منتشر نمود. او همچنین با روزنامههای پروانه، زایندهرود و مفتش ایران نیز همکاری می کرد. در ۱۳۳۸هـ.ق. به تهران آمد و انجمن ادبی ایران و انجمن ادبی حکیم نظامی را تأسیس کرد و همچنین درسال ۱۲۹۸ شمسی مجله ادبی ارمغان را در تهران تأسیس کرد که مدت بیست و دو سال (با فواصل) منتشر میشد. در همین دوران جلسات درس و بحث دایر کرد و کتابهای بسیاری تصحیح و تحشیه و چاپ کرد. وحید در اوایل ورود خود به تهران در حلقهٔ مریدان صفی علی شاه درآمد. وی مدتی در ادارهٔ "انطباعات وزارت معارف" مشغول کار شد. وحید دستگردی در شعر ابتدا "لمعه" تخلص می کرد، ولی بعدها تغییر تخلص داد. در ۸ دی ۱۳۲۱ خورشیدی در ۶۴ سالگی در تهران درگذشت و در امامزاده عبدالله شهرری دفن شد.
بخشی از قصیده معروف وحید دستگردی که در وصف اصفهان سروده است :
به زاد و بوم جی اندر شتافتم از ری چنان به شوق، که کودک به جانب مادر
سواد شهر صفاهان چو گشت سرمه چشم به هرچه دید دگرگونه آمدش به نظر
شکستهباره از این پیش بود و تنگ فضای کنون درست و قویباره است و پهناور
همیشه بوده هنر کودک اصفهان مادر اگر نبود صفاهان نبود فضل و هنر
آثار:
تصحیح و تحشیه خمسه حکیم نظامی
تصحیح و تحشیه دیوان جمالالدین
تصحیح و تحشیه دیوان بابا طاهر
تصحیح و تحشیه دیوان هاتف اصفهانی
تصحیح و تحشیه دیوان ادیبالممالک
تصحیح و تحشیه دیوان قائممقام فراهانی
تصحیح و تحشیه تذکره نصرآبادی
تصحیح و تحشیه تحفه سامی
گلزار اصفهانی
- توضیحات
- دسته: مشاهیر اصفهان
رجبعلیگلزار فرزند ملا حسین ، متوفی 1366 ق از اساتید فن شعر و ادب و شاعر مشهور اصفهانی و صاحب دیوان اشعار که نام این تکیه نیز به نام ایشان و به خاطر دفن وی در این تکیه انتخاب شده است. بر روی سنگ قبرش غزلی با مطلع زیر حک شده است :
چو بلبل این همه افغان و آه از آن دارم که مرغ قدسم و در خاک آشیان دارم
او در خانوادهای روحانی بهدنیا آمد. علوم عربی و ادبی را نزد پدر و دیگر اساتید فرا گرفت. گلزار از اوان جوانی شعر میسرود و در مجامع ادبی اصفهان بهویژه انجمن ادبی شیدا و انجمن دانشکد شرکت نمود. او از اساتید فن شعر و ادب و شاعر معروف اصفهانی و صاحب دیوان اشعار است .
در مطلع دیوان اشعارش این شعر نوشته شده است .
مرتب کردم این دیوان به نام احمد و آلش
مگر خواننده روزی به خیر از من کند یادی
در این دیوان که گلزاری است گلزار از گل آکنده
امید است از دعای خیر نیکان در صف محشر
که تا گردد شفاعت خواه در روز شمار از من
مگر آیندگان گیرند وقتی اعتبار از من
فکندم عکسی از خود تا بماند یادگار از من
بشوید گرد عصیان ابر لطف کردگار از من