:: اصفهان معمار ::

مسجد رحیم خان

این مسجد بعد از مسجد سید بزرگترین مسجد اصفهان است و در واقع می توان آنرا پنجمین مسجد بزرگ و با شکوه اصفهان دانست که در ابتدای محله نو شیرازی ها و متصل به محله در کوشک قرار گرفته است .
مسجد از آثار بعد از صفویه است . بانی آن مرحوم « آقا سید حسن مدرس میر محمد صادقی »(متوفی 1273 ق) است و پس از فوت وی ، « محمد رحیم خان بیگلر بیگی امین الرعایا » و برادرانش « محمد کریم خان وکیل الرعایا » و « محمد حسین خان امین الرعایا » هر یک پس از دیگری اقدام به تکمیل ساختمان مسجد پرداختند . سال پایان ساخت مسجد 1304 هـ ق است و در سالهای اخیر نیز توسط مردم تزئینات و کاشی کاری شده است .

مسجد دارای سه ایوان جنوبی ، شرقی و غربی است . و در سمت شمالی شبستان زمستانه قرار دارد . همچنین سه سردر شرقی ، غربی و شمالی دارد .

بر بالای ایوان شرقی مسجد یک مأذنه چوبی مستطیل شکل با گنبد رک قرار دارد و در دورادور سه طرف این ایوان شبستان کوچکی است که احتمالا محل درس بوده . در دو طرف شرقی و غربی مسجد اتاقهایی قرار گرفته و در بالای دالان ورودی شرقی (پشت سردر) سه حجره برای طلاب علوم دینی قرار دارد . در سمت غربی مسجد هم در طبقه دوم دیوارها و نیم طاقهایی است که احتمال میرود برای زیبایی مسجد ساخته شده است .

مسجد جامع ابیانه

این مسجد در محله " میون ده " (میان ده ) قرار دارد و دارای دو شبستان است که شبستان قدیمی آن به وسیله دری کوتاه به کوچه اصلی راه دارد. کف آن شبستان چوبی است.در دیوار جنوبی این شبستان ، محراب چوبی قدیمی قرار دارد که جزو آثار تاریخی با ارزش روستای ابیانه است که تاریخ ساخت آن به سال 477 ه.ق بر میگردد .

روی این محراب نقش گل وبوته کنده کاری شده و با خطوط برجسته کوفی سوره " یس " در آن حک شده است. برخی نیز عقیده دارند به خط میخی نیز نوشته دارد.این مسجد منبری چوبی دارد که مربوط به دوره سلجوقیان است و تاریخ ساخت آن 466 ه.ق است، روی این منبر نقوش گل وبوته، گل هشت پر و کتیبه هایی به خط کوفی وجود دارد.

در ورودی مسجد نیز با نقش گل و بوته و خطوط برجسته، کنده کاری شده است . این در، یک بار نیز مورد سرقت قرار گرفته است.

شبستان جدید این مسجد سالن بزرگی است که در محوطه میانی آن نورگیری در سقف قرار گرفته است. در این سالن ستون هایی با سرستون کنده کاری شده قرار دارد. سقف این سالن به صورت تخته پوش از چوب گردو است که با نقوش منظم هندسی قاب بندی شده است. این سقف از نوع کرکس پوش است ( به شکل بال گسترده کرکس است ) و بر روی آن کتیبه هایی از آیات قرآن وجود دارد .

مسجد جامع گلپایگان

مسجد جامع گلپایگان یکی از مساجد بزرگ ایران زمین است که با توجه به تاریخ ساخت آن شاید بتوان گفت معماری ایرانی - اسلامی این مسجد الگویی بوده است برای ساخت مسجدهای بزرگ دیگر در ایران و برخی کشورهای خاورمیانه، بویژه مناطقی که در قلمرو حکومت سلجوقیان بودند. زمان ساخت این مسجد که بی اغراق شاهکار معماری است تا چند سال پیش در پرده ابهام بود تا این که سرانجام هم تاریخ ساخت آن دانسته شد و هم آشکار شد که این بنا به تعبیری همزادهایی دارد. مطلبی که می خوانید گویای نکات قابل توجه این موضوع است.

چند سال پیش باستان شناسان سازمان میراث فرهنگی کشور پس از گمانه زنی و بررسی های گوناگون سرانجام به تاریخ دقیق ساخت مسجد جامع گلپایگان پی بردند و دانستند که در سال ۵۰۸ هجری قمری، در دوران حکومت ابوشجاع محمدبن ملکشاه سلجوقی بنا شده است.

پیش از آن به استناد نام ابوشجاع که در کتیبه دور گنبد است، زمان ساخت مسجد گلپایگان را بین سال های ۴۹۸ تا ۵۱۲ هجری قمری، یعنی دوران حکومت وی، می دانستند تا این که باستان شناسان با خواندن کتیبه های محراب دریافتند که بخشی از کتیبه ها در زیر کف شبستان مسجد است و به احتمال قوی تاریخ بنا هم روی آن نوشته شده است.چنین بود که با گمانه زنی های دقیق، بخش ناپیدای کتیبه از دل خاک و از درون گنجینه پنهان و پر راز و رمز تاریخ به درآمد و تاریخ دقیق ساخت مسجد روشن شد.

مسجد گلپایگان به دستور ابونصر ابراهیم بن محمد بن ابراهیم بابا عبدالملک ساخته شده و نام این شخص در ۲ جای مسجد، یکی در کتیبه دور گنبد و دیگری در حاشیه محراب درج شده است.

مسجد پرزله

این مسجد که متعلق به عصر ایلخانیان است در محله معروف پرزله قرار دارد. بر درب ورودی مسجد، که قدیمی ترین درب موجود ابیانه است تاریخ 701 هجری نقش بسته است. ساختمان این مسجد دو طبقه ساخته شده و در زیر آن آب انبار و پا شیر قرار دارد.

شبستانی که در طبقه همکف قرار دارد، با یک در یک لنگه ای به راهروی کوچکی راه دارد، که این راهرو از یک طرف به کوچه و از طرف دیگر به راه پله ای که به طبقه بالا می رود راه دارد.

طبقه بالا به صورت سالن بزرگ است که از بناهای دوره صفویه است  در اواخر دوره قاجاریه، یک ایوان کوچک به آن اضافه شده است. روی در غربی مسجد پرزله تاریخ 1058ه.ق حک شده است که هم زمان با شاه اسماعیل صفوی است .