:: اصفهان معمار ::

مقبره بابا رکن الدین

یکی از مشایخ و علماء قرن هشتم هجری مسعود بن عبدالله بیضاوی معروف به بابارکن الدین است که در زمان سلطنت ابوسعید پادشاه مغول در اصفهان می زیسته است این مرد بزرگ در سال ۷۶۹ هجری قمری وفات یافت و در ساحل جنوبی زاینده رود مدفون گردید.

مقام علمی و زهد و ورع این مرد بزرگ باعث شد تا در طول زندگی با نهایت احترام زندگی کند. این احترام و عزت پس از درگذشت وی نیز برقرار بود بطوریکه عده بسیاری از مشاهیر علماء و فقها و شعرا و خوشنویسانی که در اصفهان و سایر شهرهای ایران درگذشتند در مجاورت او به خاک سپرده شدند.

از آن زمان این محل به تدریج به گورستانی بزرگ تبدیل شد و به نام قبرستان بابارکن الدین معروف شد. به طوریکه بسیاری از سیاحان و محققین اولین سنگ قبر موجود در مزارستان تخت فولاد را متعلق به او میدانند.

مقام علمی و عرفانی بابارکن الدین سبب شد تا در اواخر حکومت شاه عباس اول صفوی ساختمان و گنبد ممتاز بقعه او شروع شود و در سال ۱۰۳۹ هجری قمری یک سال بعد از فوت شاه عباس به پایان برسد. این بقعه که شبیه به گنبد باباقاسم می باشد گفته می شود به شکل کلاه درویشان است. نمای خارجی بقعه بابارکن الدین و سر در آن کاشیکاری شده است. قاعده این گنبد پنج ضلعی متساوی الاضلاعی است که پنج ایوان مشابه بر گرداگرد محوطه زیر گنبد ساخته شده است.

صائب تبریزی

میرزا محمّدعلی متخلّص به صائب تبریزی و معروف به میرزا صائبا بود. این شاعر ایرانی میان سالهای ۱۰۰۷ - ۱۰۰۰ هجری متولّد شد. اگرچه اجداد او اهل تبریزبوده‌اند و همچنین خود او نیز در تبریز بدنیا آمد، " صائب از خاک پاک تبریز است ..." و در کودکی همراه پدر و سایر اعضای خانواده به اصفهان هجرت نموده است. صائب تبریزی پس از رسیدن به سن بلوغ به مکه و مدینه رفت و در بازگشت به مشهد سفر کرد. او به عزم مسافرت به هند، به هرات و کابل رفت و با میرزا حسن، معروف به ظفرخان که مردی ادیب و شاعر بود آشنا شد. پس از شهرت، ملک الشعرایی شاه عباس دوم به او واگذار شد.

صائب تبریزی شاعری کثیرالشعر بود، تا جایی که دیوان وی را تا دویست هزار بیت نوشته‌اند. از صائب مثنوی به نام قندهارنامه در باره جنگ‌های شاه عباس و فتح قندهار به جا مانده‌است.

پدرش بازرگان بود. در سال ۱۰۱۲ هجری شاه عباس کبیر همه تجار و بازرگانان را برای رونق بخشیدن پایتخت تازه بنیان صفوی به اصفهان دعوت کرد. او در سن جوانی مشرف به حج شد و بعد از آن به آستان قدس رضوی مراجعت کرد.

وی در سال ۱۰۸۱ - ۱۰۸۷ ه.ق در اصفهان درگذشت و در محلهٔ لنبان (lanban) دفن شده‌است. قبر صائب در باغچه‌ای در اصفهان در خیابانی که به نام او نامگذاری شده‌است قرار دارد.

امام زاده هفده تن گلپایگان

هفده تن نام یک زیارتگاه و محله در بخش جنوبی شهرستان گلپایگان می باشد. بنای فعلی این زیارتگاه در زمان صفوی ساخته شده است. محله هفده تن نیز از یک خیابان به همین نام تشکیل شده است.

امامزاده هفده تن از ابنیه قرن یازدهم هجری است که در زمان شاه عباس اول صفوی احداث گردیده و به شماره 290 آثار باستانی به ثبت رسیده است. در قسمت جنوبی شهر گلپایگان بقعة زیبا و هشت گوشی به نام (هفده تن) وجود دارد که وسط حیاط مزبور سر درب دارای کتیبة کاشی معرق نفیسی هست و ایوان شمالی خود ذیقیمتی از چوب منبت کاری احداث گردیده که آیات قرآن و گل بوته در آن به شکل پنجره احداث شده و قسمت های فاصل بین آیات قران و گل و بوته رابه کلی بریده و حذف کرده اند، از این حیث یکی از شاهکارهای منحصر به فرد عهد صفوی به شمار می رود. بر فراز بقعه، گنبد کاشی و دو پوشه ی باشکوهی احداث گردیده که ازمسافات دور جلب نظر می کند و ذیلاً به ذکر کتیبه های سر درب و بیرون و داخل بقعه مبادرت می شود

بقعه بابا قاسم

کی از عرفا و زهاد مشهور که در اوائل قرن هشتم هجری در اصفهان زندگی می کرده است بابا قاسم اصفهانی است که پس از چند قرن مزار او همچنان زیارتگاه مردم اصفهان است.در مورد کلمه بابا توضیح این نکته ضرورت دارد که از قرن هشتم تا دهم هجری عده ای از عرفا صوفیه در اصفهان زندگی می کرده اند که عنوان بابا داشته اند از بررسی متون تاریخی و شرح حال این بزرگان چنین استنباط می گردد که این کلمه را برای احترام و بزرگداشت به نام آنها اضافه می کرده اند.به هر حال بابا قاسم در مدت حیات در شهر اصفهان با عزت و احترام زندگی می کرد و در مدرسه ای که در محله طوقچی به نام او ساخته بودند تدریس می کرد.

پس از درگذشت او مریدان و شاگردانش وی را نزدیکی مدرسه اش به خاک سپردند و یکی از شاگردان به نام سلیمان ابی الحسن طالوت دامغانی بر مزار او مقبره و آرامگاهی بنا کرد. گنبد بقعه هرمی شکل 8 ترک است که هر دو ترک آن با خط بنائی و کاشی معرق لاجوردی بر زمینه آجری اسماء الهی منقوش است. بر گردنه گنبد هم جملات و عبارات مذهبی تکرار می شود. بر کتیبه تاریخی سردر مقبره به خط ثلث با کاشی سفید معرق بر زمینه لاجوردی و تاریخ 741 نام باباقاسم و بانی مقبره آمده است.

در نمای مقابل سر در به خط بنایی آجری بر زمینه کاشی فیروزه ای جملاتی نقش شده است. کتیبه ای که در قسمت فوقانی نمای خارجی سر در مقبره نصب شده بیانگر تعمیراتی است که در سال 1044 هجری مقارن سلطنت شاه صفی به وسیله شخص نیکوکاری به نام آقا زمان در گنبد انجام گرفته است.بر در چوبی مقبره نیز با خط ثلث برجسته عبارات مذهبی منقوش است.

داخل بنا شبستان نفیس و بی نظیری است که طاق آن با آجر چینی بی نظیر مقرنس کاری شده است. در این گنبد دو کتیبه که با کاشی معرق ساخته شده اند دیده می شوند. که یکی از آنها بر اطراف شبستان و زیر گردن گنبد نوشته شده و حاوی عباراتی از قرآن مجید است.کتیبه دیگر که زیر کتیبه اول نقش شده به نام بانی بنا اشاره می کند. در داخل بقعه بابا قاسم یک سنگ قبر قدیمی موجود است که اسامی چهارده معصوم بر آن نوشته شده است. این سنگ قبر مربوط به مزار شخصی به نام پهلوان میرزا علی است که تاریخ 985 به زبان عربی بر آن نوشته شده است.