مسجد امام علی علیه السلام
- توضیحات
- دسته: مساجد
بنای تاریخی و ارزشمند" مسجد علی" در حقیقت بنایی است که ریشه ی سلجوقی دارد و نام بنا در آن عصر" مسجد سلطان سنجر" یا " مسجد سنجریه " بوده است. این مسجد در خیابان هارونیه و در مجاورت" مقبره ی هارون ولایت " واقع گشته، این اثر تاریخی دینی به خاطر ویژگی های معماری و تزییناتی، از مساجد مهم و در خور توجه اصفهان استَ، وجود مناره ی سلجوقی در کنار این مسجد به ریشه ی سلجوقی آن قطعیت کامل می بخشد زیرا مسجدی در دوره ی سلجوقی در این محل ساخته شده بود که بعد از ویرانی در سال 929(ه. ق)- زمان شاه اسماعیل اول- " میرزا شاه حسین وزیر "،مسجد کنونی را جایگزین آن کرده است.در حال حاضر غیر ازمناره که در بطن مسجد علی قرار گرفته، هیچ اثری از بنای دوره سلجوقی مشهود نیست. پیشرودلاواله و شاردن که در سال 1619 و 1666 میلادی در اصفهان بوده اند، این مناره را به مقبره ی هارون ولایت منسوب داشته اند.
بنای کنونی مسجد با نقشه ی چهار ایوانی ساخته شده و دارای سردر، صحن، ایوان، گنبدخانه و شبستان تابستانی و زمستانی است که با تزیینات زیبا کاشی معرق، مقرنس کاری و کتیبه های تاریخی مزین شده اند.
سردر ورودی مسجد در ضلع غربی آن دارای کاشیکاری معرق نفیس و کتیبه ی تاریخی است. کتیبه ی مزبور به خط ثلث با کاشی معرق سفید بر زمینه ی آبی، متضمن نام پادشاه وقت و بانی ساختمان و سال اتمام ساختمان-929(ه. ق)- و به خط" شمس الدین تبریزی" است. ردیف اول این کتیبه، قرآنی و به خط ثلث حنایی رنگ است. بقیه ی سطوح سر در با کاشیکاری معقلی و خطوط بنایی تزیین و نماسازی شده است. در سال 1323 شمسی، این ورودی تعمیر و اشعاری به خط نستعلیق سفید بر زمینه ی کاشی لاجوردی بر آن نوشته می شود. صحن مسجد، مربع مستطیل و در وسط دارای یک حوض و در چهار ضلع چهار ایوان است که ایوان جنوبی از دیگر ایوان ها وسیع تر است و در پشت آن، شبستان گنبددار قرار گرفته است. گنبد این مسجد با ساقه ی بلند از بیرون با کاشیکاری پوشش یافته و از درون دارای مقرنس های گچی است. سطوح داخلی گنبدخانه با درگاه ها و طاق هایی به صورت دو طبقه نماسازی شده در پاکار گنبد، کتیبه ای سرتا سری متضمن آیات قرآنی و تاریخ 929(ه. ق) کاشیکاری شده ست.
در زیر گنبدخانه و ایوان جنوبی، شبستان زمستانی مسجد، کمی پایین تر از سطح مسجد را به شبستان زیرین متصل می کندف لوح سنگی نصب شده که به خط نستعلیق برجسته، اشعاری بر آن حجاری شده است. در ایوان شرقی مسجد نیز لوح سنگی نصب شده که کتیبه ی آن حاکی از اقدام " ملک اصلان بیک افشار ارشلو " مبنی بر وقف آبی از شهر" جرجی کان " به مسجد علی به تاریخ 974(ه. ق) در ضلع شمالی مسجد و بر جرز غربی ایوان، لوحی از سنگ مرمر نصب شده که بر آن به خط نستعلیق، اشعار و عباراتی نوشته اند که بر اساس متن عبارات، " محمد معصوم الحسین" که ازهند به رسالت نزد شاه عباس اول اعزام شده بود، پس از مرخص شده از حضور شاه به اصفهان آمده و این اشعار را به تاریخ 1013(ه.ق) نقش کرده است.
این بنا به شماره 96 به تاریخ 15/10/1310 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
