مسجد جامع زواره
- توضیحات
- دسته: مساجد
مسجد جامع زواره به مانند مسجد جامع اردستان از پیشینه ی بسیار زیادی برخوردار است.
تاریخ این مسجد به عصر سلجوقیان باز می گردد. وقتی قرار شد در زواره مسجد جامعی بنا نمایند. بنای گنبدی شکل اردستان را سرمشق قرار دادند لکن چون در ظرف این مدت نمونه تازه ای از مسجد پیدا شده بود به همین دلیل مسجد جامع زواره به مسجدی چهار ایوانی تبدیل گردید. و مسجد اردستان که هنوز نو اما اسلوبش بر خلاف معمول زمان بود به سبک آن روز تغییر شکل یافت و به پیروی از مسجد زواره از سال 553 تا 555 ه.ق به مسجد چهار ایوانی تبدیل یافت.
کتیبه ای که تاریخ مسجد جامع زواره را معلوم می نماید بر خلاف معمول در قسمت فوقانی نماهای اطراف صحن مسجد قرار دارد. کتیبه مزبور که شباهت تمام به کتیبه های قرون پنجم و ششم ه. ق از دوره سلاجقه دارد و با کمال تاسف از غالب کلمات آن جز دسته یا نوک بعضی حروف و سرکش ها چیز دیگری نمایان نیست به خط کوفی برجسته آجری که ابتدای آن بر دیوار جانب شرقی ایوان جنوبی است، نوشته شده. به هممین دلیل از قسمت تاریخی این کتیبه هم کلمات مختصری باقی مانده و کار دشواری است که بتوان به طور قطع بانی ساختمان مسجد و تاریخ آن را تعیین نمود.
به هر حال از جمع مراتب مسطور و مشابهات دو مسجد جامع اردستان و زواره و وجود کلمه (احمد) از (امر ببناء) می توان گفت بانی مسجد جامع زواره در قرن ششم ه.ق همان (ابو طاهر حسین بن غالی بن احمد) بوده و ممکن است با این فرض ستاد و بنای آن را نیز همان استاد محمود اصفهانی معروف به (غازی) دانست.
در ایوان جنوبی مسجد جامع زواره و در قسمت شرقی مدخل بین ایوان و گنبد بر قطعه ای از گچ به خط ثلث برجسته کتیبه ای به چشم می خورد.
کتیبه ای که در زیر گنبد و در شبستان محراب واقع شده از گچ است. حروف آن از کوفی گلدار و روی حاشیه ی عریض گل و بوته واقع است. لکن این ترکیب زیبا به کلی خراب و ویران گردیده و به خوبی تشخیص داده می شود که کتیبه ی مزبور مشتمل بر آیات 187و 188 از سوره(آل عمران) و پس از آن متضمن متن تاریخی بوده که ازقرار معلوم سال تاریخ بنا را در برداشته لکن اکنون چیزی مفهوم نمی شود و نمی توان خواند
یکی از حاشیه های گچ بری محراب مسجد جامع زواره به خط ثلث شامل آیه 18 و 19 سوره(توبه) است ولی سال تاریخ آن موجود نیست.
از مطالبی که ذکر شد چنین بر می آید که مسجد جامع زواره در سال 530 (ه.ق) به اتمام رسیده و سپس با محرابی نفیس که در ابتداء مسجد فاقد آن بوده و حاشیه ی مجللی که کتیبه ای در برداشته پیراسته گردیده است.
