مسجد جامع گلپایگان

مسجد جامع گلپایگان یکی از مساجد بزرگ ایران زمین است که با توجه به تاریخ ساخت آن شاید بتوان گفت معماری ایرانی - اسلامی این مسجد الگویی بوده است برای ساخت مسجدهای بزرگ دیگر در ایران و برخی کشورهای خاورمیانه، بویژه مناطقی که در قلمرو حکومت سلجوقیان بودند. زمان ساخت این مسجد که بی اغراق شاهکار معماری است تا چند سال پیش در پرده ابهام بود تا این که سرانجام هم تاریخ ساخت آن دانسته شد و هم آشکار شد که این بنا به تعبیری همزادهایی دارد. مطلبی که می خوانید گویای نکات قابل توجه این موضوع است.

چند سال پیش باستان شناسان سازمان میراث فرهنگی کشور پس از گمانه زنی و بررسی های گوناگون سرانجام به تاریخ دقیق ساخت مسجد جامع گلپایگان پی بردند و دانستند که در سال ۵۰۸ هجری قمری، در دوران حکومت ابوشجاع محمدبن ملکشاه سلجوقی بنا شده است.

پیش از آن به استناد نام ابوشجاع که در کتیبه دور گنبد است، زمان ساخت مسجد گلپایگان را بین سال های ۴۹۸ تا ۵۱۲ هجری قمری، یعنی دوران حکومت وی، می دانستند تا این که باستان شناسان با خواندن کتیبه های محراب دریافتند که بخشی از کتیبه ها در زیر کف شبستان مسجد است و به احتمال قوی تاریخ بنا هم روی آن نوشته شده است.چنین بود که با گمانه زنی های دقیق، بخش ناپیدای کتیبه از دل خاک و از درون گنجینه پنهان و پر راز و رمز تاریخ به درآمد و تاریخ دقیق ساخت مسجد روشن شد.

مسجد گلپایگان به دستور ابونصر ابراهیم بن محمد بن ابراهیم بابا عبدالملک ساخته شده و نام این شخص در ۲ جای مسجد، یکی در کتیبه دور گنبد و دیگری در حاشیه محراب درج شده است.